ABD’de standardın çok üstüne çıkan enflasyon, sosyal medyada kullanıcıların yeni gündemi oldu. Çekilen videolar ve yapılan şikayetler, Türk vatandaşlarına ise “amatörler” dedirtti…
Ülkemiz, 1960’lı yıllardan bu yana tüketici enflasyonuyla boğuşmaya devam ediyor. 1965 yılından bu yana görülen en düşük yıllık enflasyon, 1968’de %3,7 olarak kayıtlara geçmişti. Bunun dışındaki tüm yıllarda enflasyon %5’in üzerinde seyretti, 2022 yılı ise %64,27 ile tamamladı.
Dolayısıyla Türkiye’de yaşayan her bir vatandaşın enflasyona alışık olduğunu söylemek yanlış olmaz. Fakat ABD gibi gelişmiş ülkelerde enflasyon, özellikle son 30 yıl içinde %3’ün üzerine nadiren çıktı, zaman zaman %0,1’leri gördü. Ancak 2021 ve 2022 yılları ile içinde bulunduğumuz yıl, ABD’de anormal enflasyon rakamlarını gösteriyor. Bu durum, sosyal medyadaki kullanıcıların da yeni gündemi oldu.
ABD’li vatandaşlar sosyal medyayı yıkıyor:
TikTok ve Twitter dahil tüm sosyal medya platformlarında ABD’li vatandaşların ana gündem konularından birisi enflasyona dönüştü. Yukarıdaki derlemede yer alan videolarda vatandaşlardan bazıları, kendileri için zorlaşan yaşam şartları hakkında şunları söyledi:
“Bir sorum var, şu anda paranız yaşamaya nasıl yetiyor?”
“Yaşam şu anda ödeyebileceğimin üstünde pahalı.”
“Ve hükûmetin buna tepkisi ‘Millet, uzaylılar gerçek’. Uzaylılar umrumuzda değil. Başımızın üstünde bir eve para yetiştirmeye çalışıyoruz. Tüm hayatımı böyle yaşamayı reddediyorum.”
“Maaşlar hiç artmadı. Dolayısıyla ben dahil çoğumuz, yakıta ayda 400 dolar ekstra para vermek için kredi kartımı kullanmak zorunda kaldık. Üç işte çalışırken bile.”
“Sadece faturalarımı ödemek ve hayatta kalmak için çalışıyorum.”
Ayrıca bazı vatandaşlar, 100 dolar ile marketten bir yıl önce ve bugün alabildikleri malzemeleri de karşılaştırdı.
İşin bir kötü yanı da var: ABD’deki enflasyon tüm dünyayı etkiliyor:
Ülkemiz dahil pek çok ülkede satışta olan özellikle teknoloji kategorisindeki ürünler, ABD’deki enflasyon nedeniyle fiyat artışları görebiliyor. ABD’de artan fiyatlar, ABD’den ithalat yapan ülkelerin de maliyetini artırıyor, bu ülkelerdeki satıcılar da artışı elbette cebinden karşılamıyor, tüketicilere yansıtıyor.
Bunun bir örneğinin daha yaşanabileceğine dair haberler, temmuz ayında gündeme gelmişti. Bloomberg, Apple’ın iPhone 15 fiyatlarını artıracağını öne sürmüştü. Bu, tüm dünyada iPhone modellerinin ‘tekrar’ artabileceğine işaret ediyor.
Peki bu artışlar bizi nasıl etkileyecek? Varsayalım Apple, iPhone fiyatlarına enflasyon kaynaklı 50 dolarlık bir zam yaptı. Bunun TL karşılığı yaklaşık 1350 TL oluyor. Buna vergileri de eklediğimizde yaklaşık 2700 TL‘lik bir zamla karşılaşmış oluyoruz. Bu zam küçük gibi görünebilir ancak bu 2700 TL’ye dolar kurundaki artışın ve enflasyon kaynaklı gelecek zamların dahil olmadığını hatırlatalım… Ayrıca Apple, 50 dolar yerine 100 dolarlık bir zam yaptığında bu zammında bize yansıması da bir anda 2700 TL’den 5400 TL‘ye çıkıyor…
ABD’de ve Türkiye’de son 20 yılın tüketici enflasyonu rakamları (yıllık):
| Yıl | Türkiye | ABD |
|---|---|---|
| 2003 | %18,4 | %1,9 |
| 2004 | %9,3 | %3,3 |
| 2005 | %7,72 | %3,4 |
| 2006 | %9,65 | %2,5 |
| 2007 | %8,39 | %4,1 |
| 2008 | %10,06 | %0,1 |
| 2009 | %6,53 | %2,7 |
| 2010 | %6,4 | %1,5 |
| 2011 | %10,45 | %3 |
| 2012 | %6,16 | %1,7 |
| 2013 | %7,4 | %1,5 |
| 2014 | %8,17 | %0,8 |
| 2015 | %8,81 | %0,7 |
| 2016 | %8,53 | %2,1 |
| 2017 | %11,92 | %2,1 |
| 2018 | %20,3 | %1,9 |
| 2019 | %11,84 | %2,3 |
| 2020 | %14,6 | %1,4 |
| 2021 | %36,08 | %7 |
| 2022 | %64,27 | %6,5 |
ABD’de 2023 yılının başından bu yana ölçülen yıllık enflasyon, Temmuz 2023’te %3,2 olarak açıklandı.
