İngiltere’de bir sonraki seçim için kampanyalar şimdiden başladı. Seçimin tarihi şimdi net olarak makul değil, lakin çevrimiçi mecralarda yayınlanan siyasi reklamlar istikrarlı bir halde artış gösteriyor. Son 90 gün içerisinde İngiltere’deki siyasi partilerden Tories, Facebook reklamlarına neredeyse 100.000 sterlin harcarken, Brexit partisi daha fazla bir harcama ile tam 107.000 sterlini Facebook reklamlarına verdi.
Bu sayıların ortaya çıkması bile, son birkaç yılda toplumsal medya reklamcılığının ne kadar ileriye gittiğini gösteriyor. ABD merkezli toplumsal medya platformları ise bu siyasi reklamların boyutunu görerek gitgide şeffaf bir anlayışa geçmeye çalışıyor. Toplumsal medya mecraları, dezenformasyon içeren haberlerden hayli kaçmaya başladı ve hatta Çin üzere ülkelerle ferdî bilgi kapalılığını ihlal ettiği gerekçesiyle adeta savaştı.
Peki, sahiden bu toplumsal medya platformları geçersiz haberlere karşı yeteri kadar korunma sağlıyor ve bu haberlerin yayılmasını engelleyebiliyor mu? Gelin daima bir arada tanınan toplumsal medya uygulamalarının politik düzmece haberlerle nasıl uğraş ettiklerine göz atalım.
Dünyanın en büyük toplumsal ağı, 2016 yılında Amerika başkanlık seçiminde manipülasyon yaptığı gerekçesiyle büyük yaptırımlarla karşı karşıya kalmış ve adeta başı kaygıya girmişti. Facebook, fiyatlı reklamlara ait standartlarını hâlâ çok net formda paylaşmıyor ve bu da reklam verenler için bir boşluğa neden oluyor. Bu boşluk, özellikse siyasi reklam verenler için bir fırsata dönüşüyor. Brexit partisi son 7 günde 19.600 sterlin kıymetinde bir reklam kampanyası hazırladı.
Facebook’ta çok fazla harcama yapmak ise her vakit tesirli olacağınız manasına gelmiyor. Şirket tarafından sabitlenmemiş olan politik reklamcılık standartlarının en değerli taraflarından birisi algoritmalar. ABD başkanlık seçimlerinde Donald Trump'ın takımının reklam başına öbür rakibine nazaran daha az ödeme yaptığı ortaya çıkmıştı. Bu algoritma ise hâlâ tehlikeli boyutlarda kullanılabiliyor.
Facebook’ta uydurma haberler sıklıkla düşük kaliteli haber sitelerinde yapılan tezlere ilişkili bir biçimde yayılıyor. Bu durum, bir kişi tıpkı ilişkiyi her tekrar gönderdiğinde, yanlış tezlerin yayılmasını büyük ölçüde azaltan bir denetimin kullanılabileceği manasına geliyor. Instagram’da ise geçersiz haberlerin birden fazla, otomatik olarak bulmanın ve işaretlemenin çok daha güç olduğu manzaralar, ekran imgeleri ve metin başlıkları biçiminde yayıyor. Bu yüzden Instagram hâlâ geçersiz haberlerin süratlice yayılabildiği bir mecra.
YouTube
YouTube, aslında bilgi ihlallerine ve manipülasyonlara epeyce önemli karşı koyan bir platform olarak biliniyor. YouTube bilhassa siyasi içerikli geçersiz haberlerin yayılması için öteki mecralara nazaran uygun olmayan bir platform. Bilhassa siyasetçiler tarafından ziyanlı içerikler engellenebiliyor. Lakin, tekrar de YouTube’da da uydurma bilgilendirmeler yapılmıyor değil. Bilhassa düz dünyacılar ve aya hiç gidilmedi argümanını ortaya atan şahıslar tarafından yüklenen görüntülerin açıklama kısmına eklenen Wikipedia kontakları, düzmece haberlerin bir kaynağı varmış üzere görünmesini sağlıyor.
Google, dünyanın en büyük arama motoru olmasının yanı sıra önemli bir reklam alanı olarak da faaliyet gösteriyor. Son altı ayda İngiltere’de 400.000 adet siyasi reklam gösteren şirket, bu reklamlar için 32.000 sterlin harcadı. Şirketin reklam kütüphanesinde, “bir reklamın yahut kampanyanın nasıl hedeflendiğine dair manalı bir fikir edinmek yerine, kimi ülkelerdeki kimi reklamlar hakkında geniş bir hedefleme bilgisi” sağlandığı belirtiliyor. Bu ekstra bilgi olmadan, reklamların gerçekte ne için kullanıldığını ve demokrasiyi nasıl etkilediklerini bilmek mümkün değil.
Twitter’ın seçimler üzerindeki tesiri başka toplumsal medya mecralarına kıyasla çok daha fazla zira Twitter direkt habere bağlı bir platform. Twitter kullanıcılarına yapılacak bir düzmece haber, ülkenin ulusal söylemi üzerinde büyük tesirlere sahip oluyor. Facebook üzere, Twitter da siteyi temelsiz haberlerle doldurmaya çalışanların belirlenmesi ve kaldırılması konusunda büyük ilerleme kaydetti. Fakat, her ne kadar ilerleme kaydedilmiş olsa bile ‘botlar’ ile çaba Twitter’ın en çok vakit harcadığı şey. Bu bot yazılımlar daima olarak reklam ve uydurma haber üretebiliyor ve bunun kısa vadede üstesinden gelmek güç üzere görünüyor.
En çok kullanıcıya sahip anlık iletileşme platformu WhatsApp’ın da inanılmaz bir haber yayma potansiyeli mevcut. Hindistan’da çocuk kaçırdıkları sav edilen 29 kişi, WhatsApp üzerinden yayılan geçersiz haberler yüzünden linç edilerek öldürülmüştü. Brezilya’da ise 120 milyon WhatsApp kullanıcısına çok sağ partinin adayı olan Jair Bolsonaro tam 300.000 bildiri gönderdi. WhatsApp’ta yayılan uydurma haberlerin önüne geçmek ise biraz güç. Klasik iletileşme uygulamalarının tersine WhatsApp, iletilerin içeriğini okuyamıyor ve müdahale edemiyor.
Snapchat
Siyasi kampanyalara gelince birinci aklınıza gelebilecek yerlerden birisi olmayabilir ancak Snapchat kısa mühlet evvel, çevrimiçi reklamverenler için isteğe bağlı olmayan bir özellik olan politik reklam arşivini yayınladı. Snapchat ile ilgili haberler şirket tarafından seçiliyor, özel kanallara gönderiliyor ve klâsik yayın ortamlarıyla birebir kalite denetimlerine tabi tutuluyor. Şirket, yayınladığı içeriklerde FCC standartlarını istekli olarak uyguluyor. Bu açıdan bakınca Snapchat, uydurma haberlerle önemli olarak gayret ediyor.
