İnternet tarayıcı pazarının kıymetli aktörlerinden olan yazılım firması Mozilla, 2019 İnternet Sıhhat Raporu’nu yayımladı. Rapor için 200 uzmanın internetin geleceğine yönelik görüşleri alındı. Bu yılın raporu genel olarak yapay zekaya karşı önyargıya ve tasarım alışkanlıklarına odaklandı. Bilhassa toplumsal medya uygulamaları ve akıllı telefonlar üzere uygulamaların yarattığı bağımlılık ve lokal idareler ile sivil toplum kuruluşlarının interneti dünya çapında daha sağlıklı hale getirme gücü, raporun odak noktasını oluşturdu.
İnternet Sıhhat Raporu, internete aşikâr bir sıhhat yüzdesi veren ya da interneti sağlıklı/sağlıksız diye ayıran bir rapor değil. Çalışma daha fazla insanları yönlendirmek ve belirli mevzuları dikkate almaya çağırmak maksadında. Raporda ‘para kazanma tekniklerinin, toplumların idaresinin ve başkalarıyla toplumsal etkileşimin değişimini kucaklamak’ öne çıkarılan başlıklar oldu.
Gelecekte ekonomilerimizin ve toplumlarımızın büyük değişimler geçireceği belirtilen raporda, bu değişimlerin kaynağı olarak da makinelerin öğrenme ve karar verebilme yetisindeki artış gösterildi. “Yanlış yaptığımızı bildiğimiz şeyi düzeltmeliyiz ve yapay zeka için güzelin ne olduğunu kararlaştırmalıyız.” denildi.
Yapay zekanın son yıllarda ABD’li ve Çin’li şirketlerin atılımlarıyla ilerlediği belirtilirken, Microsoft ve Amazon’un kolluk kuvvetlerine yüz tanıma yazılımları sattıklarına işaret edildi.
Raporda yapay zeka okuryazarlığının değerine de dikkat çekildi. Sıradan vatandaşlar kadar kurumlar ve kuruluşların da bu bahiste kendilerini geliştirmeleri gerektiği tabir edildi.
Deepfake uygulamalarına karşı da ikazlarda bulunulan raporlarda, bu formüllerden nasıl korunulabileceği de tartışıldı. Birtakım bireyler devletin bu hususta düzenleyici vazife yapmasını isterken, birtakım şahıslar ise hükümetlere güvenilemeyeceğini söylüyor.
Rapor, ‘alışkanlık makinesinden kurtulmak’ isimli bir başlıkta da akıllı telefon uygulamaları ve toplumsal medya platformlarını ele alıyor. Ayrıyeten tavsiye motorları da bu başlığa dahil ediliyor. 2018 yılının raporunda da Facebook ve Amazon üzere devlerin incelenmesi, düzenlenmesi ya da bölünmesi için tavsiyeler veriliyordu.
Raporda nefret telaffuzlarına karşı Almanya’nın uyguladığı yasalar da öne çıkartılıyor. Misal maddelerin işe yarayabileceği konusunda bir açıklama olmasa da uzmanlar, şirketlerin operasyonlarına yönelik açıklamalarını yetersiz buluyor.
Raporda ayrıyeten etkileşim arttırarak para kazanma, bağımlılık oluşturma,dünya çapında internete erişim üzere hususlar da yer aldı. Rapora nazaran dünya çapında internete erişim artsa da, sansür ve memleketler arası yavaşlama engellenemedi.
