Bir arkadaşınızla aynı internet sitesinde, aynı ürüne baktığınızı düşünün. Fiyatları, birbirinizden farklı görmeniz mümkün! Nasıl olduğunu anlatalım.
Artık kişiselleştirilmiş reklamlara, “Abi bizi yemin ederim dinliyorlar.” triplerine hepimiz alıştık. Gerçek ve sanal dünyadaki her hareketimize göre internette önümüze bir şeyler sunulduğunu biliyoruz.
Peki bunun, fiyatlandırmaların bile kişiden kişiye değişebilecek seviyede ileri gittiğinden haberiniz var mıydı?
Bir ürüne ne kadar para harcayabileceğimizi bizden önce biliyorlar.
Şirketler, kişisel olarak bir ürüne kadar para ödeyebileceğimizi farkındalar ve farklı müşterilere farklı fiyatlar sunabiliyorlar. Elbette bunu, çevrim içi aktivitelerimizi oluşturan profilleri kullanarak yapıyorlar.
Başka hangi sitelerden alışveriş yapıyoruz, nereye seyahat ediyoruz, ne kadar kazanıyoruz, evli miyiz… Tüm bu verileri toplayarak ne kadar para kazanıp ne kadar harcama yaptığımızı gördüklerinde ise bize daha yüksek fiyatlar sunabiliyorlar.
Bu durum, internet olmadan önce de vardı.
İnternet üzerinden alışveriş henüz hayatımıza girmediğinde mağaza/dükkân sahiplerinin de aynı taktiği uyguladığı oluyordu. Kişinin dış görünüşe bakarak maddi durumu hakkında tahminde bulunup ona göre bir fiyat sunuyorlardı. Hatta bu durum hâlâ devam edebiliyor.
Gerçek dünyayı bir kenara bırakıp dijital dünyaya baktığımızda, dış görünüşten öteye geçerek bizim hakkımızda çok daha fazla bilgi edinebiliyorlar. Her alışveriş yaptığımızda analiz yazılımı; nereye tıkladığımızı, ne kadar kaydırdığımızı ve nelerin ilgimizi çektiğini kaydediyor. Hangi ürünleri görüntülediğimizi, her bir ögeye ne kadar süreyle baktığımızı, incelemeleri okuyup okumadığımızı veya video izleyip izlemediğimizi görebiliyor.
2014 yılında Northeastern Üniversitesinden araştırmacılar, bu değişken fiyatlandırmanın ne kadar yaygın olduğuna baktı.
Araştırmacıların test ettiği 10 çevrim içi perakendeciden 4’ünün, özellikle seyahat sitelerinin, kişiselleştirilmiş fiyatlandırma kullandığını ortaya çıkardı. Bu fiyatlandırma yazılımını yapan şirketlerden biri hâlihazırda 80 farklı hava yoluyla çalışıyordu.
Kendi yaşadığım olaydan yola çıkarak ufak bir editör notu bırakayım:
Bir havayolu şirketinin sitesinden, arkadaşım ve ben aynı anda bilet bakıyorduk ve arkadaşım daha önce o bilete birkaç kez daha tıklamıştı. En sonki durumda baktığı biletin ücreti, benim telefonumda gördüğümüzden daha fazlaydı… Üstelik bu yazılımı kullanan, Türkiye’deki en bilindik hava yolu şirketlerinden biriydi.
Sizce herkesin bütçesine göre istatistik çıkartıp o şekilde fiyatlandırma sunmak olması gereken bir şey mi yoksa legal bir dolandırıcılık mı?
